Budowa książki

Trzon książki

To, co przy publikacjach laicy zwykli nazywać wnętrzem, to nic innego jak blok książki który czasem jest określany mianem wkładu. Blok stanowi wewnętrzną część oprawy przygotowaną do połączenia z okładką. Zanim przejdziemy do rozróżnienia rodzajów bloku książki, musimy wyjaśnić pojęcie składki. Składka to nic innego jak zadrukowane, złożone wpół i włożone jeden w drugi arkusze. Jak łatwo możemy wywnioskować - pojedyncza składka w swojej konstrukcji przypomina szesnastokartkowy zeszyt.  Na blok książki może składać się od kilku, do nawet kilkudziesięciu składek. Zasadniczo, aby połączyć składki ze sobą, musimy je zszyć. I tu dochodzimy do meritum, ponieważ blok składający się ze składek połączonych ze sobą nićmi introligatorskimi to blok szyty. Drugi rodzaj bloku, to blok klejony, który nie składa się już ze składek, a z arkuszy papieru, które są ze sobą połączone klejem. 

Blok szyty od klejonego możemy rozróżnić już na pierwszy rzut oka. Wystarczy spojrzeć na górny brzeg bloku tuż przy grzbiecie i sprawdzić, czy są widoczne składki. Jeśli nasz wzrok już powędrował w tamtym kierunku, możemy rzucić okiem na kapitałkę. To pasek jedwabnej lub bawełnianej tkaniny, przyklejanej do górnej i dolnej krawędzi grzbietu bloku, głównie w celach estetycznych. 

Okładka

Gdy blok mamy już omówiony, możemy przejść do okładki, której główną funkcją jest ochrona bloku książki. Jeśli okładka jest wykonana z kartonu, mamy do czynienia oprawą miękką lub zintegrowaną. Do oprawy twardej używa się natomiast oklejonej tektury. 

Żeby nie było zbyt prosto – okładka ma też strony. Gdy rozłożymy okładkę przed sobą, zewnętrzną częścią ku górze, to po prawej stronie znajdzie się pierwsza strona okładki. Zawiera ona tytuł, autora i inne niezbędne informacje interesujące czytelnika. Po lewej zaś znajdzie się strona czwarta zawierająca blurb (czyli krótkie streszczenie publikacji, rekomendacje), numer ISBN czy biografię autora. Gdy okładkę obrócimy wnętrzem ku górze, druga strona okładki znajdzie się po stronie lewej, a trzecia po prawej. Dzięki tej wiedzy może uda się uniknąć kłopotliwego tłumaczenia, że coś znajduje się „tam z tyłu okładki, tylko od środka”. Tonem profesjonalisty możemy objaśniać: „zależy mi, żeby to znalazło się na trzeciej stronie okładki”. Niby nic, a w życiu jakby piękniej. 

Wyklejka

Jest to składka przyszyta lub przyklejona do pierwszego i ostatniego arkusza bloku książkowego. Najprostsza wyklejka składa się z dwóch kart. Dawniej często służyła do ozdoby. Wykonywano ją z jedwabiu, skóry, pergaminu, zdobionych papierów. Często służyła do robienia notatek. Zadaniem wyklejki jest ochrona przed zniszczeniem zewnętrznych arkuszy książki oraz odizolowanie bloku książkowego od oprawy. Dlatego w konserwacji współczesnej stosuje się wyklejki wzmocnione płótnem, wzbogacone w większą ilość kart (8-10) i wszywane w taki sposób, aby oprócz zadań ochronnych, spajały oprawę z blokiem i wzmacniały całość. 

Grzbiet książki

to usztywnione pokrycie grzbietu bloku książkowego. Dawniej stanowił integralną część grzbietu bloku książkowego, z którym był zespolony w trwały sposób (tzw. oprawa organiczna). W oprawie tej istotne znaczenie ma prawidłowe uszycie składek oraz idealne uformowanie grzbietu bloku książkowego. Wszelkie wady powodują pękanie grzbietu książki podczas jej użytkowania i niszczenie zdobień grzbietowych. W okresie późniejszym zastosowano grzbietówkę. Dzięki niej, przy otwieraniu książki, grzbiet książki odstaje od bloku książkowego. Rozwiązaniem kompromisowym jest zastosowanie woreczka. Ma on zalety grzbietówki. Jednocześnie grzbiet książki jest mocny, a łączenie grzbietu z okładzinówkami w mniejszym stopniu jest narażone na naprężenia mechaniczne. 

Obwoluta książki

Obwoluta jest zakładaną na właściwą, twardą okładkę książki, będącą drukiem akcydensowym, pełniącą funkcję ochronną, reklamową i informacyjną. Umieszcza się na niej takie informacje jak: imię i nazwisko autora, logo lub logotyp wydawnictwa, tytuł dzieła. 

Spis treści

Zestawienie tytułów rozdziałów z podaniem numeracji stron, umieszczane zwykle na osobnej kartce.